Οι Βιβλιοθηκονόμοι ως καταλύτες στην πανδημία της παραπληροφόρησης σε θέματα υγείας

Abstract

Οι βιβλιοθηκονόμοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις κοινότητές τους όσον αφορά τον πληροφοριακό γραμματισμό. Η διδασκαλία της εύρεσης, της αξιολόγησης και της σωστής χρήσης των πληροφοριών, σηματοδοτεί τη συμβολή του βιβλιοθηκονόμου στη διαμόρφωση μιας κοινωνίας ενεργών πολιτών στη δημιουργία και διάδοση της πληροφορίας. Στην Πανδημία COVID-19, ο ρόλος του βιβλιοθηκονόμου επιταχύνεται καθώς βλέπουμε πόλωση στον δημόσιο χώρο που προκαλείται από την ευρεία εξάπλωση ψευδών ειδήσεων και θεωριών συνωμοσίας. Στην εργασία μας αναλύουμε τους ρόλους που διαδραματίζουν οι βιβλιοθηκονόμοι και οι ειδικοί της πληροφορίας σε μια Πανδημία, πώς μπορούν να συμβάλουν στην εκπαίδευση για τη δημόσια υγεία και τέλος, παρουσιάζουμε τα συγκριτικά αποτελέσματα μιας έρευνας που διεξήχθη από το Εργαστήριο Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας (ΑΠΘ) και απεικονίζει τις αντιλήψεις των 4000 συμμετεχόντων σχετικά με τις ψευδείς ειδήσεις. Σύμφωνα με τους Ali και Gatti, υπάρχουν τρεις διαστάσεις του ρόλου του βιβλιοθηκονόμου σε οποιαδήποτε πανδημία: α) Η προώθηση της ευαισθητοποίησης για τη δημόσια υγεία με τη δημιουργία και διάδοση κατάλληλων πληροφοριών σχετικά με προληπτικά μέτρα. β) Η υποστήριξη ερευνητικών ομάδων και ειδικών παρέχοντας πληροφορίες σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στην έρευνα και τη βιβλιογραφία. γ) Η κάλυψη των βασικών αναγκών των χρηστών των βιβλιοθηκών (2020). Ως καταλύτες για τη συνεργασία, οι βιβλιοθηκονόμοι και οι επαγγελματίες της πληροφορίας μπορούν να συμβάλλουν στην καταπολέμηση του Infodemic, ενώνοντας δημοσιογράφους, ερευνητές, γιατρούς κ.λπ. και ευθυγραμμίζοντας τις προσπάθειες τους προκειμένου να ευαισθητοποιήσουν το κοινό σε θέματα γραμματισμού της υγείας. Η ανάλυσή μας βασίζεται στα συγκριτικά αποτελέσματα μιας έρευνας που διεξήχθη σε τρεις φάσεις (Μάρτιος, Μάιος και Σεπτέμβριος 2020) από το Εργαστήριο Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας (Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) σχετικά με την αντίληψη του κοινού για τις ψευδείς ειδήσεις κατά την περίοδο αυτή, τον γραμματισμό στην πληροφορία και στα μέσα ενημέρωσης. Τα ζητήματα που εξετάστηκαν είναι η αξιοπιστία των πηγών των ειδήσεων, η παραπληροφόρηση για την COVID-19 κ.λπ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, ενδεικτικά, το πρόβλημα της παραπληροφόρησης είναι έντονο ειδικά την πρώτη περίοδο (Απρίλιος 2020), όπου το 62% δηλώνει ότι έχουν επηρεαστεί από ψευδείς ειδήσεις, ενώ στη δεύτερη περίοδο (Ιούνιος, 2020) το αντίστοιχο ποσοστό είναι 50%.